FOMO là gì? Tư duy FOMO trong tiêu dùng Việt
Trong bối cảnh tiêu dùng hiện đại, đặc biệt là tại Việt Nam, thuật ngữ FOMO là gì đang được nhắc đến ngày càng nhiều trong lĩnh vực marketing và phân tích hành vi khách hàng. FOMO (Fear of Missing Out – nỗi sợ bị bỏ lỡ) là một trạng thái tâm lý phổ biến, ảnh hưởng lớn đến quyết định mua hàng, đặc biệt ở thế hệ trẻ. Nắm bắt được tâm lý này giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược truyền thông và tiếp thị hiệu quả hơn. 1. FOMO là gì và nguồn gốc khái niệm FOMO là gì và ứng dụng AI trong marketing 1.1 Định nghĩa FOMO là gì FOMO là gì? Đây là cảm giác lo sợ rằng mình đang bỏ lỡ những điều quan trọng mà người khác đang trải nghiệm. Trong lĩnh vực tiêu dùng, FOMO khiến khách hàng vội vàng mua một sản phẩm chỉ vì sợ rằng nó sẽ hết hàng hoặc vì mọi người xung quanh đang sở hữu. Khái niệm FOMO xuất hiện từ đầu những năm 2000, được sử dụng để mô tả tâm lý trong xã hội hiện đại, nơi mạng xã hội và công nghệ phát triển khiến con người dễ so sánh bản thân với người khác. 1.2 FOMO trong bối cảnh mạng xã hội Với sự bùng nổ của mạng xã hội, FOMO ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn. Người tiêu dùng liên tục tiếp xúc với những hình ảnh về xu hướng mới, sản phẩm hot, sự kiện nổi bật, từ đó hình thành áp lực phải tham gia hoặc sở hữu ngay lập tức. 2. Tư duy FOMO trong tiêu dùng Việt 2.1 Đặc điểm tư duy FOMO trong tiêu dùng Việt Tư duy FOMO trong tiêu dùng Việt thể hiện rõ qua các hành vi như: Chạy theo các sản phẩm đang viral trên mạng. Sẵn sàng mua hàng trong thời gian khuyến mãi ngắn hạn. Thích trải nghiệm cái mới trước khi nó trở nên phổ biến. Thị trường Việt Nam chứng kiến nhiều chiến dịch thành công nhờ khai thác tâm lý này, đặc biệt trong ngành thời trang, F&B và công nghệ. 2.2 FOMO thúc đẩy hành vi mua sắm bốc đồng Tâm lý FOMO thường dẫn đến hành vi mua sắm bốc đồng. Khách hàng không cân nhắc kỹ về nhu cầu thực sự, mà quyết định dựa trên cảm xúc và sự sợ hãi bị bỏ lỡ cơ hội. Đây là yếu tố mà nhiều thương hiệu khai thác để tăng doanh số nhanh chóng. 3. Tác động của FOMO đến hành vi mua sắm Tư duy FOMO trong tiêu dùng Việt dẫn đến hành vi mua sắm bốc đồng 3.1 FOMO và sức ảnh hưởng đến Gen Z Gen Z – thế hệ sinh từ giữa thập niên 1990 đến đầu 2010 – là nhóm chịu ảnh hưởng mạnh mẽ nhất từ FOMO. Họ lớn lên cùng internet, smartphone và mạng xã hội, nơi thông tin về xu hướng mới, sản phẩm “hot” được cập nhật từng phút. Việc liên tục tiếp xúc với các nội dung “review”, “unbox”, hay “trend TikTok” khiến Gen Z dễ bị cuốn vào tâm lý phải sở hữu những gì người khác đang có. Ngoài ra, Gen Z cũng có đặc điểm thích thể hiện bản thân và tìm kiếm sự công nhận từ cộng đồng mạng. Khi một sản phẩm mới xuất hiện, họ không chỉ mua để sử dụng mà còn để chia sẻ trải nghiệm, check-in, hoặc đăng tải lên các nền tảng xã hội. Điều này thúc đẩy chu kỳ FOMO trở nên mạnh mẽ hơn, khiến các thương hiệu dễ dàng tạo ra những chiến dịch marketing bùng nổ chỉ trong thời gian ngắn. 3.2 FOMO tạo ra hiệu ứng lan truyền FOMO không chỉ tác động đến từng cá nhân mà còn tạo ra một hiệu ứng dây chuyền trong cộng đồng. Khi một nhóm nhỏ người tiêu dùng trải nghiệm sản phẩm, họ sẽ chia sẻ sự hứng thú, đánh giá tích cực và hình ảnh liên quan lên mạng xã hội. Thông tin này nhanh chóng lan tỏa, kích thích sự tò mò và khao khát của những người khác. Ví dụ, các sản phẩm công nghệ, thời trang hoặc đồ uống mới thường trở thành “cơn sốt” chỉ sau vài ngày xuất hiện nhờ hiệu ứng FOMO. Người tiêu dùng cảm thấy nếu không nhanh chóng sở hữu, họ sẽ “tụt hậu” so với bạn bè và cộng đồng. Sự lan truyền này không chỉ thúc đẩy doanh số bán hàng trong thời gian ngắn mà còn góp phần xây dựng hình ảnh thương hiệu mạnh mẽ, tạo nền tảng cho những chiến dịch tiếp thị tiếp theo. Nhờ FOMO, nhiều thương hiệu đã thành công biến sản phẩm của mình thành biểu tượng xu hướng, nơi giá trị không chỉ nằm ở tính năng mà còn ở trải nghiệm và cảm giác “không bị bỏ lỡ” mà nó mang lại cho khách hàng. 4. Cách thương hiệu khai thác tâm lý FOMO hiệu quả 4.1 Chiến lược marketing khai thác FOMO Tạo sự khan hiếm sản phẩm (limited edition): Phiên bản giới hạn luôn khiến khách hàng cảm thấy cần mua ngay. Khuyến mãi giới hạn thời gian: Thông điệp “chỉ còn hôm nay” hay “số lượng có hạn” thúc đẩy quyết định mua nhanh. Hợp tác với KOL, influencer: Những người có sức ảnh hưởng giúp lan tỏa xu hướng, khiến sản phẩm trở nên “phải có”. Cá nhân hóa thông điệp: Nội dung marketing chạm cảm xúc, gợi cảm giác sợ bị bỏ lỡ sẽ thu hút khách hàng mạnh hơn. 4.2 Ứng dụng AI trong marketing để dự đoán hành vi FOMO AI giúp thương hiệu dự đoán xu hướng và khai thác FOMO hiệu quả hơn: Phân tích dữ liệu hành vi khách hàng để nhận diện sản phẩm dễ tạo “cơn
